Joods Kindermonument
Een monument voor 1700 weggevoerde Joodse kinderen.
Een klimtoestel als gedenkteken.
“Verdwenen zijn de kinderen”
Deze woorden maken deel uit van de tekst die te lezen is op de ring om het Joods Kindermonument. Het monument is opgericht ter nagedachtenis aan de in de Tweede Wereldoorlog weggevoerde Joodse Haagse kinderen. Door de Duitse bezetter zijn meer dan 2000 Joodse, Roma en Sinti-kinderen uit Den Haag naar concentratiekampen afgevoerd en vermoord.
Namen op de stoeltjes
In het boek Jong geleerd van I.B. van Creveld staat een lijst van bijna 1700 namen van omgekomen Joodse kinderen. Uit deze lijst zijn 400 voornamen geselecteerd. Deze voornamen, met daarachter de leeftijd, zijn gegraveerd in de ‘stoeltjes’ die het monument vormen.
Deze 400 namen staan symbool voor alle omgekomen Joodse kinderen. De volledige lijst staat op de panelen bij de tentoonstelling en ook op deze website.
rabbijn Maarsenplein
Het Joods Kindermonument staat op het Rabbijn Maarsenplein in het centrum van de voormalige Joodse Buurt. Dit plein is genoemd naar opperrabbijn Isaac Maarsen (1892-1943). In 1627 was door het bestuur van Den Haag bepaald dat de Voldersgracht bij het huidige Rabbijn Maarsenplein de handelsplaats zou zijn voor de koop en verkoop van oude kleding, lompen, schoenen en oud-ijzer.
De Joodse buurt(en) in Den Haag
De rijke Sefardische families die in Den Haag kwamen wonen, vestigden zich vanaf het einde van de 17de eeuw in de fraaie straten bij het Binnenhof. Men kocht huizen aan de Vijverberg, de Nieuwe uitleg en het Voorhout. Omstreeks 1800 kregen de Sefardische Joden met vele tegenslagen te maken, waardoor hun rijkdom sterk afnam. De Sefardische woonwijk rondom het Voorhout verdween hierdoor.
Synagogen in Den Haag
In de 17de eeuw bezochten de rijke Sefardische en de armere Asjkenazische Joden samen een synagoge. Dit gebedshuis was door Jacob Pareira, de Sefardische hofleverancier van levensmiddelen, naast zijn woning aan het Korte Voorhout ingericht. In 1726 lieten de Sefardische Joden een fraaie synagoge aan de Prinsessegracht bouwen. Deze synagoge zou tot in de Tweede Wereldoorlog in gebruik blijven bij de Sefardische Joden in Den Haag. Sinds 1976 komt de Liberaal Joodse Gemeente van Den Haag in deze synagoge bijeen.
Foto Impressie
Plaquette "Rachel weent"
De plaquette ‘Rachel weent’. is een herinnering aan de weggevoerde Joodse kinderen en toont het verdriet.
Ringtekst
Rondom het Joods Kindermonument is een metalen ring aangebracht, hierin is een tekst in het Nederlands en Hebreeuws gegraveerd. De Nederlandse tekst luidt: ‘Verdwenen is de Joodse buurt. Verdwenen zijn de kinderen. Weggevoerd en vermoord in de Tweede Wereldoorlog. Omdat ze Joods waren. Ongeveer 1700 Haags-Joodse kinderen keerden niet meer terug. Velen van hen speelden hier. Gingen hier naar school. Laten we ze niet vergeten en zorgen dat zoiets nooit meer gebeurt’.
Amalek monument
De grote Davidster met daarin vier wanhopige mensen werd in 1967 als herinnering aan de Joodse slachtoffers geplaatst aan de Gedempte Gracht. Het staat bekend als het Amalek monument omdat er in de tekst een verwijzing staat naar een bijbels verhaal over Amalek, de vijand van het Joodse volk.
Vluchtelingkinderen
Joodse vluchtelingkinderen voor Huis ten Vijver
Kinder monument
Het monument heeft de vorm van zes trappen of ladders, in de vorm van opgestapelde stoelen die niet meer worden gebruikt, omdat de kinderen er niet meer zijn.
Namen op de stoeltjes
Op de stoelen zijn voornamen geschreven van 400 omgekomen kinderen met daarachter hun leeftijden.
Interviews
Toen in september 1941 het nieuwe schooljaar weer begon moesten ruim 1600 Joodse kinderen thuisblijven. De Duitse bezetter had besloten dat zij niet meer terug mochten naar hun oude school. Voortaan moesten deze leerlingen naar speciale scholen voor uitsluitend Joodse kinderen en Joodse leraren.
Mevrouw Mia Ikkersheim zat al op de Joodse school in de Bezemstraat. Zij vertelt over haar tijd op de school, haar onderduiktijd en de periode na de oorlog.
Mevrouw Mia Ikkersheim
oud-leerlinge Joodse School, Bezemstraat
Anneke Neukircher ging in september 1941 naar de eerste klas van Joods Lyceum in de Fisherstraat. Zij vertelt over haar leven tijdens de oorlog, over haar tijd op het Joods Lyceum, over haar vlucht naar Zwitserland en de periode kort na de oorlog.
Mevrouw Anneke Neukircher
oud-leerlinge Joods Lyceum, Fisherstraat